İkinci Dünya Müharibəsinin ən kritik anlarından biri, Yaponiyanın 7 dekabr 1941-ci ildə Pearl Harbor’a hücum etməsi ilə baş verdi. Bu hücum, ABŞ-ın sülh şəraitində olduğu bir dövrdə baş verərək, ölkəni müharibəyə daxil etdi. Lakin bu hücumdan əvvəl, ABŞ-ın Siqnal Kəşfiyyat Xidməti, yaponların diplomatik və hərbi kodlarını deşifrə etməyə çalışaraq, bu hücumu əvvəlcədən müəyyən etməyə çalışmışdı. Bu əməliyyatın adı “Magic” idi və ABŞ-ın Yaponiyanın hərəkətlərini izləməsi və müdaxilə etməyə hazır olması üçün vacib məlumatlar əldə etməsi nəzərdə tutulmuşdu. Lakin nəticələr, çox vaxt nəzərə alınmadı və ABŞ hücumdan xəbərdar olduğu halda, vaxtında hərəkətə keçmədi. Bu məqalədə, “Magic” əməliyyatının əhəmiyyətini, ABŞ-ın Yapon kodlarını sındırmaq üçün göstərdiyi səyləri və bunun müharibə zamanı nəticələrini araşdıracağıq.
“Magic” Əməliyyatı: Yapon Kodlarının Deşifrə Edilməsi
1940-cı illərin əvvəllərində, ABŞ və Yaponiyanın münasibətləri kəskinləşmişdi və hər iki tərəf qarşılıqlı casusluq və kəşfiyyat fəaliyyətlərinə başlamışdı. ABŞ, Yaponiyanın hərbi hərəkətlərini və diplomatik mövqeyini daha yaxşı anlamağa çalışırdı. Bu məqsədlə, ABŞ-ın Siqnal Kəşfiyyat Xidməti (Siganal Intelligence Service, SIS), Yaponiyanın diplomatları arasında istifadə etdiyi kodları deşifrə etməyə başladılar. ABŞ, Yaponiyanın diplomatik və hərbi şifrələrini təhlil edərək, onların planlarını və strateji hədəflərini əvvəlcədən öyrənmək istəyirdi.
“Magic” əməliyyatı, bu kodları sındırmaq və onları açmaq məqsədini daşıyırdı. Bu əməliyyat çərçivəsində, ABŞ-ın kəşfiyyat xidmətləri Yaponiyanın diplomatik və hərbi şifrələrini oxumağa başladılar. Bu proses, Yaponiyanın xarici işlər nazirliyinin və yüksək səviyyəli hərbi komandanlığın gizli mesajlarını əhatə edirdi. ABŞ, bu şifrələri deşifrə edərək, Yaponiyanın müharibə planlarını izləmək və onların potensial hərbi əməliyyatlarını əvvəlcədən təxmin etmək imkanı əldə etdi.
“Magic” Əməliyyatının Əhəmiyyəti və Hədəfləri
“Magic” əməliyyatının ən böyük əhəmiyyəti, ABŞ-ın Yaponiyanın hərbi və diplomatik hərəkətlərini izləməsi və bu məlumatları müttəfiqləri ilə paylaşması idi. Əgər bu əməliyyat uğurla həyata keçirilsəydi, ABŞ, Yaponiyanın hər hansı bir hücumunu əvvəlcədən öyrənə bilərdi və ona görə strateji addımlar ata bilərdi.
Yaponiyanın ABŞ-a qarşı mümkün hücumlarından biri, Pearl Harbor’dakı ABŞ hərbi bazasına ediləcək hücum idi. ABŞ-ın kəşfiyyat xidmətləri, “Magic” əməliyyatı çərçivəsində Yaponiyanın Sakit Okean bölgəsinə dair plânlarını izləməyə başladılar. Hər hansı bir hərbi hücumun xəbərdarlıq sisteminin olması, ABŞ-ın reaksiyasını sürətləndirmək və hücumun təsirini azaltmaq üçün həyati əhəmiyyət kəsb edirdi.
Lakin, bu məlumatların çoxu düzgün şəkildə qiymətləndirilmədi. ABŞ hökuməti, yaponların niyyətlərinə dair məlumatları çox vaxt inkar edirdi və bu səbəbdən məlumatlar nəzərə alınmadı. “Magic” əməliyyatının əldə etdiyi məlumatlar, daha sonralar bəlli oldu ki, Yaponların Pearl Harbor’a hücum etməyi planlaşdırdıqları haqda konkret sübutlar vardı, amma bu xəbərdarlıqlar lazımi diqqətə alınmadı.
Niyə Xəbərdarlıqlar Vaxtında Nəzərə Alınmadı?
“Magic” əməliyyatı, ABŞ-ın Yaponiyanın hərəkətlərini izləməkdə müəyyən uğurlar əldə etməsinə baxmayaraq, bir sıra amillər səbəbindən xəbərdarlıqların vaxtında nəzərə alınmadığına dair mübahisələr yaranmışdır. Birincisi, ABŞ rəhbərliyi, Yaponiyanın diplomatik fəaliyyətlərini çox zaman sadəcə hərbi oyunlar və şantaj kimi qiymətləndirdi. İkincisi, ABŞ-ın xarici siyasətində, Yaponiyanın Pearl Harbor’dakı hərbi bazasına hücum etməsi, ağlagəlməz bir hadisə kimi görünürdü. Yaponların hədəflərini başa düşməkdəki çətinliklər və səhv qiymətləndirmələr, ABŞ-ın vaxtında hərəkət etməsini çətinləşdirdi.
“Magic” əməliyyatı, ABŞ-ın Yaponiyanın şifrələrini deşifrə etməyə və bu məlumatları istifadə edərək müharibəyə hazırlıq görməyə çalışdığı mühüm bir fəaliyyət idi. Lakin, bu əməliyyatın nəticələri çox vaxt nəzərə alınmadı və ABŞ, Yaponiyanın Pearl Harbor’a hücumunu əvvəlcədən xəbər almasına baxmayaraq, bu məlumatı vaxtında qiymətləndirmədi. “Magic” əməliyyatı, ABŞ-ın kəşfiyyat fəaliyyətləri sahəsində əldə etdiyi uğurlara baxmayaraq, strateji səhvlərin və zəif qiymətləndirmələrin nəticəsində əhəmiyyətli bir xəbərdarlığı gecikdirdi. Bu hadisə, müharibə tarixində kritik bir dönüş nöqtəsi oldu və dünya tarixində kəşfiyyat və hərbi analizlərə olan yanaşmaları dəyişdirdi.
