Abbas al-Musəvi’nin Öldürülməsi: Mossad’ın Mürəkkəb Əməliyyatı
1992-ci ilin fevralında, Mossad və İsrail Silahlı Qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən və Hizbullah-ın ən yüksək liderlərindən biri olan Abbas al-Musəvi-nin öldürülməsi əməliyyatı, dünyanın ən mürəkkəb və strateji qətl əməliyyatlarından biri kimi tarixə düşdü. Bu əməliyyat, İsrailin gizli xidmətlərinin necə işlədiyini və məqsədli qətllərin həyata keçirilməsi üçün kəşfiyyat və taktikanın necə birləşdirildiyini göstərir. Bu yazıda, həmin əməliyyatın ətraflı təfərrüatlarını və həyata keçirilmə prosesini müzakirə edəcəyik.
1. Hədəf: Abbas al-Musəvi
Abbas al-Musəvi, Hizbullah-ın o dövür ki Baş katibi idi və İsrailə qarşı mübarizədə ən yüksək liderlərdən biri hesab olunurdu. O, həmçinin, təşkilatın ideoloji rəhbəri və terrorçu fəaliyyətlərinin əsas təşəbbüskarı idi. Al-Musəvi-nin öldürülməsi məqsədilə Mossad-ın və İsrail Silahlı Qüvvələrinin başlatdığı əməliyyat, onun liderlik qabiliyyətlərini və Hizbullah-ın inkişafını dayandırmaq məqsədini güdürdü.
2. Kəşfiyyatın Toplanması
İnsani Kəşfiyyat (HUMINT)
Abbas al-Musəvi-nin öldürülməsi üçün ilk addım, geniş miqyaslı kəşfiyyat əməliyyatı idi. Mossad, Hizbullah-ın içindəki potensial mənbələrdən və sızmalardan istifadə edərək al-Musəvi-nin hərəkətlərini izləməyə başladı. Bu məlumatlar, onun gün ərzində harada olduğunu, hansı ərazilərdə hərəkət etdiyini və hansı zaman intervallarında zəif nöqtələri olduğunu əks etdirirdi.
Mossad-ın kəşfiyyatçıları Al-Musəvi-nin həyat tərzini izlədilər, onun ailəsi ilə necə əlaqə qurduğunu və hansı mühafizə tədbirlərinə sahib olduğunu təhlil etdilər. Bu proseslər sayəsində Al-Musəvi-nin hərəkətləri barədə çox ətraflı məlumat toplandı.
Texnoloji Kəşfiyyat (SIGINT və IMINT)
Abbas al-Musəvi-nin hərəkətləri həmçinin sinqal kəşfiyyatı (SIGINT) və izləmə kəşfiyyatı (IMINT) ilə də izlənirdi. Satelitlər və helikopterlər vasitəsilə Al-Musəvi-nin harada olduğu anlar müəyyənləşdirildi. Al-Musəvi-nin telefon danışıqları, yollardakı hərəkətləri, mühafizəçiləri və Hizbullah-ın hərbi əməliyyatlarına dair məlumatlar kəşfiyyatçılar tərəfindən diqqətlə izlənildi.
Satelitlə izləmə və helikopterlə izləmə vasitəsilə onun getdiyi yollar və hansı ərazilərə gəldiyi dəqiq şəkildə qeydə alındı. Mossad bu məlumatları yüksək təhlükəsizliklə təhlil edərək ən yaxşı əməliyyat vaxtını və yerini təyin etdi.
3. Əməliyyatın Planlaşdırılması
Əməliyyatın planlaşdırılması çox yüksək dərəcədə mükəmməl bir koordinasiya tələb edirdi. İsrailin xüsusi əməliyyat komandaları, həm Mossad, həm də İsrail Silahlı Qüvvələri birləşərək çox ətraflı və təhlükəsiz bir plan hazırladılar. Əməliyyatın ən mühüm mərhələləri bunlardı:
a. Təhlükəsizlik Tədbirləri
Əməliyyatın icrasına qədər, Hizbullah-ın mühafizəsi altında olan ərazilərdə təmizləmə əməliyyatları həyata keçirildi. Hizbullah-ın hücumlara qarşı reaksiya qabiliyyəti və təhlükəsizlik önləmləri nəzərə alınaraq, əməliyyatın zamanlaması və icra edilməsi diqqətlə planlaşdırıldı. Al-Musəvi-nin öldürülməsi zamanı Hizbullah-ın ən yüksək rəhbərləri ilə əlaqəli hər hansı bir hadisə yaşanmaması üçün çox diqqətə alınan məsələlərdən biri idi.
b. Kəşfiyyatın İnteqrasiyası
Al-Musəvi-nin hərəkətləri ilə bağlı toplanan bütün kəşfiyyat məlumatları birləşdirilərək, bir neçə saat ərzində onun hədəfə yaxınlaşması təmin edilməsi planlaşdırıldı. Hədəf olan şəxsin hərəkətlərinin zamanına, yerinə və təhlükəsizlik təhdidlərinə əsaslanaraq həyata keçirilməsi vaxtı və təhlükəsiz zonaların müəyyən edilməsi prosesləri də diqqətlə izlənildi.
c. Əməliyyatın Taktikası
İki əsas mərhələ ilə Al-Musəvi-nin zərərsizləşdirilməsi planlaşdırılmışdı:
- İzləmə Komandası: Mossad-ın xüsusi snayperləri və helikopter komandaları birləşdirilərək, Al-Musəvi-nin hərəkətlərini izlədilər. Bu izləmə əməliyyatı daimi olaraq təhlükəsizlik protokollarına əsaslanaraq həyata keçirilirdi.
- Hava Hücumları: Mossad-ın xüsusi əməliyyatçıları, Al-Musəvi-nin helikopterə mindiyini təsbit etdikdən sonra, helikopterin vurulmasına qərar verildi. Bu, həmçinin, raket hücumları ilə dəstəklənərək, əməliyyatın çox dəqiq və sürətli həyata keçirilməsini təmin etdi.
4. Al-Musəvi’nin Öldürülməsi: Nəticələr və Təsirlər
a. Hədəf Qətlinin Həyata Keçirilməsi
Fevral ayında Al-Musəvi-nin hərəkətləri izlənildikdən sonra, o və ailəsi ilə birlikdə Bint Jbeil yaxınlığında helikopterlə hərəkət edərkən Mossad-ın yüksək dəqiqlikli hava hücumu həyata keçirildi. İsrail Silahlı Qüvvələri tərəfindən yönəldilən raketlərlə Al-Musəvi-nin helikopteri vuruldu və o, həyatını itirdi.
b. Nəticələr və Təsirlər
Al-Musəvi-nin öldürülməsi, Hizbullah-ın ideoloji və hərbi liderliyinə böyük bir zərbə vurdu. Bununla yanaşı, İsrail-in düşməni olan Hizbullah-ın içindəki rəhbərlik strukturu çətinləşdi, amma əməliyyatın nəticəsi olaraq Hassan Nasrallah-ın Hizbullah-ın lideri olaraq yüksəlməsi ilə əlaqədar yeni bir dövr başladı.
5. Nəticə
Abbas al-Musəvi-nin öldürülməsi əməliyyatı, Mossad və İsrail Silahlı Qüvvələrinin kəşfiyyat, təhlükəsizlik və əməliyyat sahələrindəki ən yüksək bacarıqlarını nümayiş etdirən bir nümunədir. Hizbullah-a qarşı mübarizədə bu qətl bir mərhələni bağladı, amma nəticədə təşkilatın daha yeni və daha güclü liderləri tərəfindən əvəz olundu. Bu əməliyyat, terrorçu liderlərin zərərsizləşdirilməsi prosesində Mossad-ın necə funksional bir strateji hərəkət etdiyini göstərdi.
