Yeni Qafqaz nizamının lider fiquru
Hazırda Cənubi Qafqaz və daha geniş Avrasiya regionunda siyasi nizam yenidən formalaşmaqdadır. Bu prosesdə Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev həm daxili, həm də xarici siyasətdə göstərdiyi praqmatik yanaşma və strateji qərarları ilə regionun siyasi kursuna yön verən əsas liderlərdən biri kimi önə çıxır.
44 Günlük Vətən Müharibəsi: Yeni Reallığın Yaradılması
2020-ci ildə baş tutmuş 44 günlük Vətən Müharibəsi təkcə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etmədi, eyni zamanda regionun geosiyasi balansını dəyişdi. Müharibədən sonra imzalanmış 10 noyabr üçtərəfli bəyanatı ilə Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan yeni mərhələyə qədəm qoydu. Bu prosesdə İlham Əliyevin diplomatik məharəti və siyasi uzaqgörənliyi münaqişənin post-müharibə fazasına keçidi təmin etdi.
Zəngəzur dəhlizi: Qlobal logistika xəritəsinə Azərbaycan imzası
Prezident İlham Əliyevin israrlı mövqeyi ilə gündəmə gələn Zəngəzur dəhlizi layihəsi, təkcə Naxçıvanla Azərbaycanın əsas ərazisinin birləşdirilməsi deyil, eyni zamanda Çin–Avropa ticarət yolunun alternativ marşrutunun formalaşmasıdır. Bu dəhliz vasitəsilə Rusiya, Türkiyə, İran və Avropa İttifaqı arasında yeni nəqliyyat bağlantıları yaranır. Bu isə Azərbaycanın regional tranzit və iqtisadi güc kimi mövqeyini daha da gücləndirir.
Türkiyə ilə strateji ittifaq: “Bir millət, iki dövlət”dən daha artıq
İlham Əliyevin Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla şəxsi dostluğa əsaslanan sıx münasibətləri regionda Türk dünyasının inteqrasiyasını gücləndirən əsas sütunlardan biridir. Şuşa Bəyannaməsi bu baxımdan mühüm tarixi hadisə oldu. Sənəd hərbi-siyasi və iqtisadi sahələrdə əməkdaşlığı rəsmi müttəfiqlik səviyyəsinə qaldırdı.
Türk Dövlətləri Təşkilatında Liderlik
Azərbaycanın Türk Dövlətləri Təşkilatındakı rolu İlham Əliyevin liderliyi ilə daha da genişlənib. Onun çağırışları ilə təşkilat yalnız mədəni əlaqələrlə kifayətlənməyərək, konkret iqtisadi və siyasi layihələrlə çıxış edir. Bu da Türk dünyasının vahid güc mərkəzi kimi çıxış etməsinə təkan verir.
Rusiya və İranla balans siyasəti
İlham Əliyev, Rusiya və İran kimi regionun iki böyük gücü ilə balanslı münasibətlər saxlamaqla Azərbaycanı geosiyasi qarşıdurmalardan uzaq tutmağa nail olur. Rusiya ilə enerji və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq saxlanıldığı halda, İranla da ticarət və sərhəd təhlükəsizliyi sahəsində koordinasiya davam etdirilir.
Avropa İttifaqı ilə enerji tərəfdaşlığı
Azərbaycanın Avropaya təbii qaz ixracını artırması ilə İlham Əliyev Avropanın enerji təhlükəsizliyində strateji oyunçulardan birinə çevrilib. 2022-ci ildə imzalanan Azərbaycan–Aİ enerji memorandumu bu istiqamətdə əhəmiyyətli addım oldu. Bu həm də Azərbaycanın qərb dünyası ilə əlaqələrinin dərinləşdiyini göstərdi.
Siyasi Strateji Yanaşmanın Tədqiqi: Regiona İstiqamət Verən Lider
1. Diplomatik Triada Yanaşması
İlham Əliyevin əsas fərqləndirici siyasi strategiyası “diplomatik triada” modelidir:
- Türkiyə ilə hərbi və etnik ittifaq
- Rusiya ilə təhlükəsizlik balansı və enerji əlaqəsi
- Avropa ilə iqtisadi və enerji tərəfdaşlığı
Bu yanaşma Azərbaycanı təkqütblü siyasi orbitə daxil olmaqdan qoruyur və çoxqütblü oyunçuya çevirir.
2. Yumşaq Güc Siyasəti
Azərbaycanda keçirilən COP29 tədbiri və ya Bakı Enerji Həftəsi kimi qlobal forumlar İlham Əliyevin yumşaq güc vasitəsilə regional imic formalaşdırmaq strategiyasının nümunələridir.
3. Qarabağ sonrası bərpa siyasəti
Qarabağda aparılan genişmiqyaslı ağıllı kənd və şəhər layihələri, Laçın, Zəngilan, Füzuli hava limanları və “Böyük Qayıdış” proqramı İlham Əliyevin regionun təkcə siyasi deyil, sosial və infrastruktur səviyyəsində yenidən qurulmasında əsas rol oynadığını sübut edir.
İlham Əliyev – Regional Oyunun Qaydalarını Dəyişən Lider
Prezident İlham Əliyev yalnız Azərbaycanın deyil, Cənubi Qafqazın gələcəyini müəyyənləşdirən liderə çevrilib. Onun strateji diplomatiyası, güclü dövlətçilik modeli və balanslı siyasəti regionda yeni geosiyasi reallığın əsasını qoyur. İlham Əliyev bu gün Qafqazın siyasi xəritəsində sərhədləri yenidən çəkən və istiqamət verən nadir liderlərdəndir.
Müəllif: [Tural Zeynalov]
Share this content:
