Heydər Əliyev, Sovet İttifaqının rəhbərliyində olduğu dövrdə, xüsusilə Sovetlər Birliyinin daxili təhlükəsizliyini qorumaq və xarici təhlükələrə qarşı mübarizəni gücləndirmək üçün genişmiqyaslı əməliyyatlar həyata keçirdi. Bu əməliyyatlar, həm Sovet Kəşfiyyatının (KGB) işlərini, həm də Heydər Əliyevin şəxsən Sovet dövlətinin təhlükəsizlik strukturlarında keçirdiyi karyerasını əhatə edir. Onun bu dövrdə göstərdiyi fəaliyyətlər, Qərb kəşfiyyat şəbəkələrinin Sovet İttifaqına sızmasına qarşı mühüm rol oynamışdır.
1. Heydər Əliyevin Sovet İttifaqının Təhlükəsizlik və Kəşfiyyat Xidmətlərindəki Rolu
Heydər Əliyev, Sovet İttifaqının yüksək rütbəli dövlət və hərbi xadimi olaraq, öz karyerasının çox hissəsini KGB və digər təhlükəsizlik strukturları ilə əlaqəli əməliyyatlarda keçirmişdir. 1970-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq, Heydər Əliyev Sovet İttifaqının ən güclü təhlükəsizlik qurumlarından biri olan KGB ilə əməkdaşlıq etmiş, həmçinin bu qurumun ən önəmli əməliyyatlarına rəhbərlik etmişdir. O dövrdə, Qərb ölkələrinin kəşfiyyat orqanları, xüsusilə ABŞ, Böyük Britaniya, və Fransanın casus şəbəkələri Sovet İttifaqına qarşı fəal şəkildə işləyirdilər. Bu casus şəbəkələri, hərbi və siyasi məlumatları Sovetlərdən oğurlamaq, həmçinin Sovet İttifaqının daxilindəki siyasi vəziyyəti təhrif etmək məqsədini güdürdülər.
Heydər Əliyevin Sovet təhlükəsizlik strukturlarına rəhbərlik etməsi, onu Qərb casus şəbəkələrinə qarşı aparılan mübarizənin başında qoymuşdu. Onun rəhbərliyi altında Sovetlər, Qərbin casus şəbəkələrini zərərsizləşdirmək və xarici kəşfiyyat agentlərini yaxalamaq üçün bir sıra mühüm əməliyyatlar həyata keçirdi.
2. Qərb Kəşfiyyatına Qarşı Sovet Əməliyyatları: Heydər Əliyevin İştirakı
2.1. KGB-nin Casus Şəbəkələrinə Qarşı Mübarizəsi
- KGB, Sovet İttifaqının ən güclü təhlükəsizlik qurumu olaraq, Qərb ölkələrinin kəşfiyyat xidmətlərinə qarşı mübarizə aparmaq üçün xüsusi əks-kəşfiyyat əməliyyatları təşkil edirdi. Bu əməliyyatlar, hərbi məlumatların oğurlanması, diplomatik casusluq və dövlət sirrlərinin ifşası ilə mübarizə aparmağa yönəlmişdi.
- Heydər Əliyevin KGB-dəki fəaliyyəti çərçivəsində, Sovet İttifaqı xüsusi xidmət orqanlarının Qərbin casus şəbəkələrinə qarşı apardığı əməliyyatlar artırılmış və daha sistematik şəkildə həyata keçirilmişdi. Bu əməliyyatların əsas məqsədi, Qərb ölkələrinə işləyən agentlərin Sovet İttifaqının ərazisinə sızmasının qarşısını almaq, həmçinin Sovet dövlətinin gizli məlumatlarını qorumaq idi.
2.2. “Alovlu Qış” Əməliyyatı
- Sovetlər “Alovlu Qış” əməliyyatı vasitəsilə, ABŞ və Böyük Britaniya kəşfiyyatına qarşı geniş miqyaslı mübarizə aparırdılar. Bu əməliyyat, xüsusilə Sovet İttifaqının hərbi texnologiyalarına dair məlumatların sızmasının qarşısını almağa yönəlmişdi. Heydər Əliyev, KGB-nin başçılarından biri olaraq, bu əməliyyatda böyük rol oynamışdı. O, əks-kəşfiyyat əməliyyatları çərçivəsində Qərb casuslarının Sovet ərazisinə sızmasının qarşısını almağa çalışmışdı.
- Bu əməliyyatın nəticəsi olaraq, Sovetlər çox sayda Qərb agentini ifşa etmiş və onların təxribatçı fəaliyyətlərinin qarşısını almışdılar.
2.3. Sovet İttifaqına qarşı Casusluğun Zərərsizləşdirilməsi
- Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında KGB və GRU (Baş Kəşfiyyat İdarəsi), Qərb ölkələrinin casus şəbəkələrini zərərsizləşdirmək və bu ölkələrin xüsusi xidmət orqanlarının fəaliyyətini ifşa etmək üçün ardıcıl əməliyyatlar həyata keçirdilər.
- Bu əməliyyatlarda Qərb kəşfiyyat xidmətlərinin diplomatik missiyalarında çalışan şəxslər hədəf alındı. Sovetlər, xüsusilə ABŞ və Böyük Britaniya diplomatlarını izləyərək, onların casusluq fəaliyyətlərini aşkar etməyə çalışırdılar.
- Sovetlər, Qərbin xüsusi xidmət orqanlarının casus şəbəkələrinə qarşı mübarizədə müvəffəqiyyətli olmağı üçün Heydər Əliyevin rəhbərlik etdiyi təhlükəsizlik strukturlarına böyük etimad göstərirdilər.
3. Sovet İttifaqında Heydər Əliyevin Rolu və Qərb Kəşfiyyatına Qarşı Mübarizənin Əhəmiyyəti
3.1. Heydər Əliyevin Diplomatik və Kəşfiyyat Rolunun Genişlənməsi
- Heydər Əliyev Sovetlərdə yalnız KGB-də deyil, həm də dövlətin digər strateji sahələrində də fəaliyyət göstərirdi. O, həmçinin Sovet Azərbaycanın rəhbəri olaraq da Qərb ölkələrinə qarşı əks-kəşfiyyat əməliyyatlarına rəhbərlik edirdi. Azərbaycanın yerləşdiyi strateji mövqe, həm Sovet İttifaqının, həm də Qərbin diqqətini cəlb edirdi.
- Heydər Əliyevin Sovetlərdəki fəaliyyətləri, həmçinin Azərbaycanın təhlükəsizlik və hərbi sahədə Qərb kəşfiyyat şəbəkələrinin sızmasına qarşı mübarizənin artırılması ilə əlaqəli idi. Bu əməliyyatlar, həmçinin Azərbaycanın müstəqilliyi və dövlət təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün vacib olmuşdur.
3.2. Qərb Kəşfiyyatının Sovet İttifaqına Sızmasının Qarşısının Alınması
- Qərb ölkələri, xüsusilə ABŞ və Böyük Britaniya, Sovet İttifaqının hərbi və siyasi sirrlərini ələ keçirmək üçün xüsusi agentlər yerləşdirirdilər. Heydər Əliyev və Sovet İttifaqının təhlükəsizlik orqanları bu fəaliyyətləri izləyərək casus şəbəkələrini və onların planlarını zərərsizləşdirirdilər.
- Heydər Əliyevin hərbi və təhlükəsizlik sahəsindəki fəaliyyətləri Sovet İttifaqına qarşı həyata keçirilən kəşfiyyat müharibəsinin mühüm tərkib hissəsi olmuşdur.
4. Nəticə
Heydər Əliyev, Sovet İttifaqının təhlükəsizlik və kəşfiyyat xidmətlərinin fəaliyyətinə rəhbərlik etdiyi dövr ərzində, Qərb ölkələrinin kəşfiyyat şəbəkələrinə qarşı mübarizədə mühüm rol oynamışdır. Onun Sovet İttifaqı içərisindəki təhlükəsizlik tədbirləri, Qərbin xüsusi xidmət orqanlarının casusluq fəaliyyətlərinin qarşısını almaq üçün geniş miqyaslı əməliyyatlar təşkil etməyə yönəlmişdi.
Heydər Əliyevin bu fəaliyyətləri həm Sovet İttifaqının, həm də Azərbaycanın gələcəkdəki müstəqilliyi və təhlükəsizliyi üçün vacib olmuş, o dövrün casus şəbəkələrinə qarşı uğurlu mübarizə Sovet dövlətinin mövqeyini gücləndirmişdir. Bu fəaliyyətlər onun siyasi və təhlükəsizlik sahəsindəki peşəkarlığını və müdrikliyini göstərmişdir.
